Wat is een schuldigverklaring zonder strafoplegging?
Afgelopen week stond het groot in het nieuws: “De zaak Wilders is geëindigd in een schuldigverklaring zonder strafoplegging”. Maar wat betekent dit dan? En welke gevolgen heeft dit? En wat is een schuldigverklaring zonder strafoplegging?
Uitspraak van het hof
Het gerechtshof in Den Haag oordeelde op 4 september 2020 in haar arrest dat PVV-leider Wilders zich aan groepsbelediging heeft schuldig gemaakt. Het hof oordeelde dat de uitlating van Wilders tijdens een partijbijeenkomst op de verkiezingsavond van 19 maart 2014 onnodig grievend is geweest. Het hof legt aan Wilders voor de groepsbelediging geen straf op. De rechtbank kwam eerder tot hetzelfde oordeel. Daarbij speelde een rol dat Wilders al jaren wordt bedreigd en zwaar wordt beveiligd. Hij betaalt al jarenlang een hoge prijs voor het uitdragen van zijn mening, zo geeft het hof aan. De uitspraak van het hof kan je hier lezen.
Wat is dat nu, een schuldigverklaring zonder strafoplegging?
In de wet, in art. 9a WvSr, is uitgelegd wanneer een schuldigverklaring zonder strafoplegging kan worden opgelegd.
Daar staat het volgende, eenvoudig uitgelegd. Als de rechter het raadzaam vindt, kan de rechter besluiten geen straf of maatregel op te leggen. Dat kan afhangen van de geringe ernst van het feit, de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden waaronder het feit is begaan. Het kan ook gaan om omstandigheden die zich nadien hebben voorgedaan.
Een andere term voor een schuldigverklaring zonder strafoplegging is een “rechterlijk pardon”.
De strafrechter volgt bij de beraadslaging over de zaak de vragen van art. 350 WvSv. Daarin staat genoemd dat de rechter eerst na gaat of bewezen is dat het feit door de verdachte is begaan. Vervolgens beoordeelt de strafrechter welk strafbaar feit het bewezenverklaarde volgens de wet oplevert. Daarna beoordeelt de strafrechter of het feit strafbaar is en of de verdachte strafbaar is. Als laatste beoordeelt de strafrechter welke straf of maatregel wordt opgelegd. Het niet opleggen van een straf of maatregel behoort tot de laatste vraag die de strafrechter beoordeelt.
Kortom
Bij een schuldigverklaring zonder strafoplegging, ben je dus schuldig bevonden aan het ten laste gelegde feit. De rechter vindt het raadzaam– wegens omstandigheden – geen straf of maatregel op te leggen. Er wordt dus geen straf opgelegd, maar je bent wél schuldig bevonden.
Wat zijn de gevolgen van een schuldigverklaring zonder strafoplegging?
Bij een schuldigverklaring zonder strafoplegging, is het mogelijk dat –in uitzonderingssituaties- de gemaakte advocaatkosten worden vergoed. In de zaak Wilders gaat het om een zeer omvangrijke zaak. De kosten zullen dan ook aanzienlijk zijn.
Over een vergoeding van advocaatkosten aan de gewezen verdachte, staat in de wet het volgende.
Als een zaak eindigt zonder oplegging van een straf of maatregel en zonder toepassing te geven aan art. 9a WvSr, geeft de wet aan in art. 530 WvSv, dat dan een verzoek bij het gerecht kan worden ingediend tot vergoeding van de kosten van de advocaat.
Strikt genomen zou Wilders nu dus geen aanspraak kunnen maken op vergoeding van de advocaatkosten. Dit omdat de wet aangeeft dat er geen toepassing moet zijn gegeven aan art. 9a Wvsr. Dit is in de zaak Wilders wel gebeurd ten aanzien van de groepsbelediging. Voor de andere verdenkingen is Wilders echter vrijgesproken.
Kan Wilders dan geen advocaatkosten vergoed krijgen?
Mogelijk kan hij een beroep doen op een eerdere zaak uit de rechtspraak. In 2019 heeft de rechtbank Noord-Holland in een zaak waar ook sprake was van een schuldigverklaring zonder strafoplegging voor een feit, tóch een bedrag van EUR 120.000 toegekend aan de gewezen verdachte als toekenning kosten van de advocaat.
In die zaak ging het ook om een megazaak en was een van de verdachten gemeenteambtenaar. De rechtbank oordeelde in die zaak dat in dit uitzonderlijke geval de omstandigheid dat er sprake was van een schuldigverklaring zonder oplegging van een straf of maatregel er niet aan in de weg staat om tot vergoeding van de geleden schade en gemaakte kosten over te gaan, voor zover er daarvoor gronden van billijkheid aanwezig zijn.
Ondanks dat er sprake was van een schuldigverklaring zonder strafoplegging, werd dus toch een enorm bedrag aan advocaatkosten vergoed door de Staat. Die uitspraak kan je hier lezen.
Let op
Het verzoek om schadevergoeding moet binnen drie maanden na het eindigen van de zaak zijn ingediend. Ook andere schadeposten kunnen daarbij worden betrokken.
TIP
Raadpleeg altijd een advocaat als je te maken hebt met een strafzaak die is geëindigd zonder oplegging van een straf of maatregel.
Krijg je een strafblad bij een schuldigverklaring zonder oplegging van een straf?
Op de Justitiële Documentatie zal een aantekening volgen van de uitspraak van de rechtbank en het hof. Opgenomen worden dan de feiten waarvan iemand is verdacht en hoe daarover is geoordeeld. Er volgt dus wél een aantekening op het zogenaamde strafblad. Die aantekening kan gevolgen hebben bij de aanvraag van een Verklaring Omtrent Gedrag en bij reizen naar het buitenland.
Is het nu meer duidelijk?
Hopelijk is jou hiermee meer duidelijk geworden wat een schuldigverklaring zonder strafoplegging is en wat de gevolgen zijn.
Wil je meer weten?
Wil je meer weten over strafrecht, kijk dan eens hier. Het is ook mogelijk persoonlijk contact met mij op te nemen. Online kan je een boeking doen voor een 10 minuten gratis telefoongesprek. Dat kan via -maak een afspraak- en kies dan -geen categorie-, zie hier.